Midzomer in de Stadswaard

Op 21 juni begeleidde De Bastei een veldles voor groep 8 van basisschool Het Kleurrijk. Het was goed te merken dat de zomer net begonnen was. De zon scheen volop, de Stadswaard stond in bloei, bosrietzangers zongen en de kinderen wilden pootjebaden in de Waal. En wat was dat konikveulen van amper een dag oud toch aandoenlijk om te zien.

Een van de opdrachten tijdens een veldles is: verzamel zo veel mogelijk verschillende planten en zoek ze op in je plantenwaaier. Een kind ontdekte een plant waar rupsen op zaten. Zebrarupsen, op het jacobskruiskruid. De schoolmeester maakte een grapje: zo'n geel-zwarte rups is natuurlijk Vitesse-fan! Maar gelukkig maakt een rups een metamorfose door. De sint-jacobsvlinder die de rups uiteindelijk wordt, is zwart met rood: de kleuren van de Nijmeegse vlag. Die moet dus wel NEC-supporter zijn. En ja, de sint-jacobsvlinder was inmiddels ook al voorbij komen fladderen!

Sint-Jansvlinder
Sint-Jansvlinder

Of hadden we een sint-jansvlinder gezien? Die is ook zwart-rood, en het wás bijna Sint Jan. Een katholieke feestdag die op 24 juni valt. Eigenlijk is het een midzomerfeest met een heidense oorsprong. Die heidenen geloofden trouwens dat geneeskruiden die je tijdens midzomernacht plukt, extra geneeskrachtig zijn. Een van die geneeskruiden is het sint-janskruid (Hypericum perforatum), ook gezien tijdens de veldles. Dat geniet tegenwoordig belangstelling als natuurlijk antidepressivum.

Maar wie was nou die Sint Jan? Jan is kort voor Johannes, en daar komen verschillende van voor in de Bijbel: de doper, de apostel, de evangelist en de schrijver van het boek Openbaringen. Volgens de traditie zouden de apostel en de evangelist dezelfde persoon zijn. De Sint Jan over wie het nu gaat, is Johannes de Doper, tijdens zijn leven (en nog een aantal jaren daarna) populairder dan Jezus Christus, om even een citaat van John Lennon te lenen. 24 juni zou zijn geboortedag zijn. Zijn einde was niet zo feestelijk; hij werd gedood in opdracht van koning Herodes Antipas.

Sint-jacobsvlinder
Sint-Jacobsvlinder

Uiteraard wist collega Jan-Willem het verschil tussen de sint-jans- en de sint-jacobsvlinder. Die laatste is te herkennen aan een langgerekte rode streep op de voorvleugel. De beide vlinders zijn van verschillende families, terwijl de apostelen Jacobus en Johannes volgens de Bijbel broers waren.

Wat we gezien hebben, was inderdaad de sint-jakobsvlinder.

Wie meer wil weten over beide vlinders en het verschil, kan terecht bij Nature Today.


Tekst: Rik Jaspers