Presentatie Verbeelding van de Waal

Op 27 juni 2017 organiseerde De Bastei samen met Museum Het Valkhof een bijeenkomst waarop de resultaten van 'Verbeelding van de Waal' werden gepresenteerd. De vele betrokken partijen bij dit project lichtten de toepassingen van de gerealiseerde producten toe aan ongeveer 80 genodigden uit de wereld van recreatie, beleid en planvorming.

Verbeelding van de Waal geeft inzicht in de rode draad hoe we in Nederland altijd samen met de rivier hebben geleefd, met de lusten én de lasten. Planmakers kunnen putten uit deze inspiratiebron bij het creëren van draagvlak voor huidige en toekomstige ingrepen in de rivier." (Ellen Vreenegoor, Senior adviseur erfgoed en ruimte Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Oogst Verbeelding van de Waal

Het programma van de slotbijeenkomst was opgebouwd uit twee delen. Het eerste toonde de oogst van dit anderhalf jaar durende project, waarin vanuit diverse invalshoeken werd uitgelegd hoe je deze bronnen kunt gebruiken. Verbeelding van de Waal brengt de betrokkenheid van de mensen bij de rivier in beeld en de invloed daarvan op hun leven, wonen, werken en recreëren in de loop der eeuwen. "Het landschap, de gebouwen in de dorpen rond de rivier en schilderijen daarover geven veel aanwijzingen hoe men de rivier heeft proberen te beteugelen en reguleren om te werken aan veiligheid én hoe men zich heeft aangepast aan wisselende waterstanden, met bijvoorbeeld dijken, terpen en hoge vloeren in vloedschuren," zo licht Jan Neefjes, historisch geograaf van Bureau Overland, enkele thema's binnen het project toe.

Website MijnGelderland
Website MijnGelderland

Deze verhalen en beelden zijn als special ondergebracht bij MijnGelderland, de website van Erfgoed Gelderland met verhalen uit de geschiedenis van Gelderland. Adviseurs van Erfgoed Gelderland hebben meegedacht over de opzet van de website en de gegevens van dit project ingevoerd. "MijnGelderland laat Verbeelding van de Waal tot leven komen in context, met beeld en locatie. De losse verhalen kunnen verbonden worden met routes en huidige evenementen," aldus Jette Janssen, adviseur Erfgoed & Identiteit.

Een van de producten, de 'digitale Waalzaal' is een pilot van Museum Het Valkhof, gerealiseerd door kunstenaars Jan-Wieger van den Berg en Tosca Philipsen. De Digitale Waalzaal laat een thematische selectie zien van objecten en schilderijen van Museum Het Valkhof, die een band hebben met de Waal. Deze digitale presentatie beleefde deze middag zijn primeur. De Digitale Toonzaal laat veel depotstukken zien die nog niet eerder voor het grote publiek toegankelijk waren. Met de Digitale Waalzaal krijgt men nu de kans om deze 'verborgen' kunstschatten van Museum Het Valkhof te kunnen zien.

Kunst uit het verleden vertelt veel over het leven van die tijd: dat één schilderij veel vragen kan oproepen wordt goed duidelijk gemaakt met het schilderij van Jan van Goyen - gezicht op de Waal en Valkhofburcht uit 1641." (Barbara Kruijsen, hoofd collectie & presentatie Museum Het Valkhof)

Blik op de toekomst

Tijdens het tweede deel van de middag keken de betrokken projectpartners en financiers van 'Verbeelding van de Waal' samen vooruit en bogen zich over de vraag hoe dit samenwerkingsverband kan worden voortgezet.

De Bastei, trekker van Verbeelding van de Waal, opende in mei 2018 zijn deuren. Verbeelding van de Waal levert de basis van de cultuurhistorische tentoonstelling die daar te zien is. De Bastei is verankerd in een samenwerkingsverband van bezoekerscentra aan beide zijden van de grens en is mede oprichter van het dWaalpunten-netwerk, informatiepunten langs de Waal voor zowel inwoners als recreanten. De bron aan informatie vanuit Verbeelding van de Waal zal op deze informatiepunten specifiek toegespitst worden. 

In 2017-2018 gaan we dit netwerk van dWaalpunten verder versterken en uitbreiden met nieuwe informatievoorzieningen, variërend van fysieke locaties tot netwerkactiviteiten en publieksgerichte activiteiten." (Gerard Mangnus, directeur De Bastei)

digitale Waalzaal verbeelding van de waal
Digitale Waalzaal (foto: Jette Janssen)

Medeorganisator Stichting Onze Waal kan beschouwd worden als de erfgenaam van het provinciale programma Beleef de Waal. Stichting Onze Waal wil het duurzaam toerisme bedienen door het unieke landschap en het zichtbare cultuurhistorisch erfgoed van de Waal op de kaart te zetten. Twee thema's werken zij hierbij verder uit. Voorzitter Louis Dolmans licht de keuze toe: "Bomen zijn van niet te onderschatten waarde voor de kwaliteit van onze leefomgeving. In het project 'Bomen van betekenis' roepen we op voor het behoud en het terugbrengen van bomen in het landschap, met 800 beschrijvingen van exemplaren die het unieke rivierlandschap illustreren." 

Hun tweede thema betreft de Mauritstorens, die de verdedigingslinie van Nederland in de strijd van Prins Maurits van Oranje tegen Spanje illustreren. Landschapshistoricus Ferdinand van Hemmen beschreef hoe deze een belangrijke rol hebben gespeeld bij onze Nederlandse vrijheid en hun huidige waarde in het landschap: "De wachttorens in het landschap, die ooit signalen uitwisselden bij vijandelijke acties, zijn nu symbolen voor het verbond met het water, de cultuur en de geschiedenis." 

Samenwerking

De enorme samenwerking en verbinding rondom beleving van de Waal die uit de subsidieregeling is ontstaan willen we koesteren, vasthouden en inhoudelijk blijven ondersteunen, ook nadat deze regeling is afgelopen." (Peter van de Kreeke, programmaleider Waalweelde, Provincie Gelderland)

Verbeelding van de Waal was een van de 45 projecten uit de subsidieregeling Beleef de Waal. Overige financiers van Verbeelding van de Waal zijn de Rijksdienst voor het Cultureel Cultureel Erfgoed en de gemeente Nijmegen. Daarnaast hebben betrokken partijen eigen middelen ingezet en is dit project inhoudelijk voorzien van input door tientallen gebiedskenners, planmakers, archivarissen, historici, beleidsmakers en andere participanten uit het werkveld.

Door kennis en budgetten met elkaar te verbinden kunnen we meer bereiken." (Ben van Hees, wethouder gemeente Nijmegen)

Een van de producten, de gedrukte versie van de gehele bundel Verbeelding van de Waal, kun je hiernaast in light versie downloaden. Interesse in een versie in hogere resolutie of een gedrukt exemplaar tegen drukkosten?  Neem contact op met De Bastei voor meer informatie.

Verbeelding van de Waal is een samenwerkingsproject van De Bastei, Museum Het Valkhof, Erfgoed Gelderland, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Provincie Gelderland, Gemeente Nijmegen en Bureau Overland.