Basteicafé: Het Nijmeegsch Rondgezicht 2.0

Op donderdag 8 augustus organiseren we op veler verzoek een extra editie van het Basteicafe, gewijd aan de huidige tentoonstelling Het Nijmeegsch Rondgezicht, die nog tot en met zondag 1 september in De Bastei te zien is. Na het al vroegtijdig volgeboekte Basteicafé van mei is er nu een extra zomereditie, waarbij een aantal aspecten speciaal worden uitgelicht, met weer verrassende filmpjes en afbeeldingen.

Dit Basteicafé is volgeboekt. Je kunt je helaas dus niet meer inschrijven voor deze activiteit. Het eerstvolgende Basteicafé is op donderdag 12 september. Houd onze website in de gaten voor meer informatie.

In een drietal lezingen gaat dit Basteicafé in op kunstenaar Derk Anthony van de Wart, op burgemeester en kunstenaar Hendrik Hoogers en op de fascinerende wereld van de reusachtige houtvlotten.

De presentatie is in handen van Eric Brouwer. De sfeervolle muzikale omlijsting door Maarten van de Ven en de catering van DROOM! de Bastei maken deze avond compleet.

Lezingen

Het hoe en wat van Het Nijmeegsch 'Rondgezicht' (1806)
door Paul Dickmann, historicus en verzamelaar van Nijmegen-prenten

In 1806 vervaardigde de Amsterdammer Derk Anthony van de Wart op verzoek van Hendrik Hoogers, zijn vriend in de kunsten en toenmalig burgemeester van Nijmegen, het 'Geldersch panorama of rondgezigt' van Nijmegen. Het grote publiek maakte daarmee kennis middels een fraai uitgegeven boekje met acht ingekleurde etsen. In de voorbereiding van dat boekje maakte Van de Wart echter ook nog werktekeningen, contouretsen en aquarellen. Er zijn dus afbeeldingen van het panorama bekend in meerdere, nogal van elkaar verschillende technieken. Paul Dickmann zal kort ingaan op die technieken. Wat gebeurde er met het panorama na 1806? Hoe ging het stadsbestuur, Van de Warts opdrachtgever, met dit promotiemiddel voor de stad om?

De prenten van Hendrik Hoogers ingekleurd en van dichtbij bekeken
door Kees Moerbeek, kunstenaar en samensteller van de tentoonstelling 'Het Nijmeegsch Rondgezicht'

Hendrik Hoogers was een veelzijdig man. Hij was leerlooier van beroep en had een winkeltje in lederwaren aan de Grote Markt. Hij hield zich bezig met wijsbegeerte, dicht- en toonkunst en was ook nog een overtuigd patriot, politiek actief en raadslid. In 1805 werd hij zelfs benoemd tot burgemeester van Nijmegen. En naast dit alles was hij een fenomenaal tekenaar. Daar lag toch zijn echte passie. Zijn meest geliefde onderwerp was de stad Nijmegen en dan met name het gezicht op de machtige Valkhofburcht aan de rivier. De sloop van de Valkhofburcht in 1796 heeft Hoogers dan ook diep in zijn ziel geraakt. Hoewel hij toen al een belangrijke positie had in de gemeentepolitiek, heeft hij deze daad van vandalisme niet kunnen voorkomen. Dat heeft hem zijn leven lang berouwd. Al zijn Nijmegen-prenten die hij na dat jaar gemaakt heeft zijn diep doordrongen van een gevoel van schrijnende weemoed.

Houtvlotten op de Waal
door Leendert van Prooije, wetenschappelijk medewerker bij het Nederlands Openluchtmuseum

Op het Rondgezicht zien we ook een ingetekend reusachtig houtvlot voorbijkomen. Wat voor wereld schuilt hierachter? Houtvlotterij is een vorm van houttransport die vanaf de Romeinse tijd tot in oktober 1968 op de Nederlandse grote rivieren te zien was. Het hoogtepunt van de vlotterij valt in de 18e eeuw. Langs Nijmegen passeerden jaarlijks enkele tientallen houtvlotten waarvan de grootste, de Kapitalflösse enorme afmetingen hadden: 400 meter lang en 60 meter breed. Ze werden Holländerflösse genoemd. Het hout was afkomstig uit het stroomgebied van de Rijn. De zijrivieren van de Rijn (Main, Moezel) produceerden de eiken, maar de belangrijkste handelswaar waren de dennen, de zogeheten Höllander uit Het Zwarte Woud. Op deze bomen zijn de Hollandse steden gefundeerd.

Excursie

Bezoek Belvedere, panorama 1806-2019

Op zondag 11 augustus is er van 12.00 tot 14.00 een bijzondere, aanvullende excursie bij dit Basteicafé. Het Rondgezicht is geschilderd vanaf het balkon van de Belvédère. Deze is normaal gesproken niet toegankelijk, maar op deze zondag kun je met eigen ogen het panorama aanschouwen en vergelijken. Beneden in het paviljoen draait een doorlopend programma, met verrassende films van Kees Moerbeek en Joris Ivens. De entree bedraagt € 5,00 inclusief koffie/thee en een lekkernij.